Αρχή Τριωδίου

Σήμερα  Σάββατο στὸν ἑσπερινὸ Κυριακῆς τοῦ Τελώνου καὶ Φαρισαίου, ὁ δεξιὸς ἱεροψάλτης κατέρχεται ἀπὸ τὸ ἀναλόγιὸ του καὶ λαμβάνει τὸ Τριώδιο (λειτουργικὸ βιβλίο πού περιέχει ὑμνους κυρίως τοῦ Ἑσπερινοῦ καὶ τοῦ Ὄρθρου καὶ χρησιμοποιεῖται μαζὶ μὲ τὸ Μηναίο καὶ τὴν Παρακλητικὴ στὶς Ἱερὲς Ἀκολουθίες τῆς περιόδου ἀπὸ Κυριακῆς τοῦ Τελώνου καὶ Φαρισαίου μέχρι τὸ Μεγάλο Σάββατο ).

 Τὸ βιβλίο Τριώδιο βρίσκεται κάτω ἀπὸ τὴν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ στὸ τέμπλο, ὁ ψάλτης κάνει τρεῖς συμβολικὲς μετάνοιες, ἀσπάζεται τὴν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ καὶ τὸ βιβλίο, καὶ ἀφοῦ τὸ πάρει στὰ χέρια του, ἐπιστρέφει στὸ ἀναλόγιο.  

Το Τριώδιο ἀποτελεῖ τὸ κινητὸ ἐκεῖνο τμῆμα τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους πού προπαρασκευάζει γιὰ τὸν ἄξιο ἑορτασμὸ τῶν Παθὼν καὶ τῆς Ἀναστάσεως μὲ ἀνάλογα βιώματα, πνευματικὴ καλλιέργεια καὶ συμμετοχή, μὲ ἀγώνα μετανοίας, προσευχῆς καὶ νηστείας.

Περιλαμβάνει δέκα Κυριακές και διαρκεί 70 ημέρες. Ἀπὸ τὴν Κυριακὴ τοῦ Τελώνου καὶ Φαρισαίου μέχρι τὸν Ἑσπερινὸ τοῦ Μ. Σαββάτου. 

Διαιρεῖται σὲ δύο τμήματα. 

α) Το πρὸ τῆς Νηστείας τμήμα με 4 Κυριακές (Τελώνου καὶ Φαρισαίου, Ἀσώτου, Ἀπόκρεω, Τυροφάγου) 

καὶ 

β) τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς καὶ τῆς Μ. Ἑβδομάδας (5 Κυριακές Νηστειών & Βαΐων) 

δηλαδὴ ἕξι ἑβδομάδες καὶ ἡ Μ. Ἑβδομάδα (Α’ Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν – τῆς Ὀρθοδοξίας, Β’ Κύρ. Νηστειῶν- Ἀγ. Γρηγορίου Παλαμᾶ, Γ’ Κύρ. Νηστειῶν- Σταυροπροσκυνήσεως, Δ’ Κύρ. Νηστειῶν – Ἀγ. Ἰωάννου τῆς Κλίμακος, Ε’ Κύρ. Νηστειῶν- Ὁσίας Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας, ΣΤ’ Κύρ. Νηστειῶν- Βαΐων καὶ ἡ Μεγάλη Ἑβδομάδα). 

Το Τριώδιο διαμορφώθηκε σὲ τελικὴ μορφὴ γύρω στὸν 15ο αἰώνα. Ὀνομάστηκε Τριώδιο γιατὶ οἱ Κανόνες κατὰ τὶς καθημερινὲς ἀκολουθίες τοῦ Ὄρθρου περιλαμβάνουν τρεῖς ὠδὲς τὴν η΄, θ’ καὶ μία ἀπὸ τὶς πρῶτες ὠδές.